Karamsarlık, umutsuzluk, kendini suçlama, ümitsizlik, hayal kırıklığı, olumsuz bakış açısı en belirgin özellikleri olarak sıralanabilir. İnsanların pek çoğu hayatlarının bir döneminde bazı depresif belirtiler yaşarlar. En bilinen depresyon türü “üzgün hissetmek” ya da “çökkün ruh hali”dir. Bu duygular genelde kısa süreli olur ve gündelik hayat akışı üzerinde az bir etkiye sahiptir. Depresyonun sonraki aşamasında ise, belirtiler daha yoğun ve uzun sürelidir, gündelik uğraşları sürdürmek, ciddi bir çaba gerektirir; yine de insanlar bir şekilde üstesinden gelirler. Ağır düzeyde depresyon yaşayan birinin ise duygu dalgalanmaları çok yoğundur ve gündelik hayatını sürdüremez hale gelebilir.
DEPRESYON BELİRTİLERİ NELERDİR?
DUYGUSAL BELİRTİLER
-Umutsuzluk, gelecekten bir şey beklememe
-Çökkün, karamsar ruh hali
-Kendini suçlama ve değersiz görme
-Herhangi bir şeyden zevk alamama
-Sürekli ağlamaklı olma
-Hiçbir şey hissedememe, duyguların körelmesi
ZİHİNSEL BELİRTİLER
-Dikkati toplayamama, sürdürememe, dikkatin çabucak dağılması
-Kafa karışıklığı, düşüncelerini toparlayamama, eskisine göre yavaş düşünme, kararsızlık
-Ölüme ilişkin düşünceler
-Kötümser bakış açısı; bugünün anlamsız, geçmişin kayıp, geleceğin kötülüklere gebe olduğuna dair düşünceler
DAVRANIŞSAL BELİRTİLER
-Yapılacakları ya da keyif veren aktiviteleri erteleme
-Yalnız kalmak için çaba sarf etme, insanlardan uzaklaşma
-Hareketlerde (yürüme, konuşma vb.) yavaşlama, durgunluk
-Gündelik uğraşları ancak büyük çabayla yapabilme
FİZİKSEL BELİRTİLER
-Uykuya dalamama, gece boyunca uykunun sık sık bölünmesi, veya aşırı uyuma, dinç ve dinlenmiş olarak kalkamama
-İştahta azalma, fark edilir kilo kaybı veya tıkanırcasına yeme, kilo artışı
-Kronik yorgunluk, isteksizlik, motivasyonsuzluk
-Fiziksel bir nedeni olmayan baş, sırt ağrıları, sindirim sistemi bozuklukları
-Sözü edilen bu belirtilerin hepsinin herkeste ortaya çıkması gerekmez, bazen depresyon kendini sadece birkaç belirtiyle gösterebilir. Ayrıca belirtiler hafif, orta veya şiddetli olabilir ve belirtilerin şiddeti kişiden kişiye değişebilir.
DEPRESYONUN NEDENLERİ
Ani ve ciddi bir kayıpla yüz yüze kalmak depresif belirtilere yol açabilir. Bu kayıp bazen sevilen birinin ölümü olabileceği gibi iş kaybı, ilişki bitimi ve diğer durumlar da olabilir. Böyle durumlarda kişi, kendini üzüntüye sokan durumun farkındadır.
Uzun süren yüksek stres düzeyine maruz kalma da depresyona yol açabilir. Yaşanan stres, sorumluluklar ve yapılması gereken çok sayıda iş kişiye olumsuz duygular yaşatabilir ve hayatının kontrolden çıktığını düşünebilir. Bu durumda kişi depresyonu yaşar ancak kendisini neyin etkilediğinin farkında olmayabilir.
KENDİ KENDİNE YARDIM
Depresif ruh halinden kurtulmak için yapılacak ilk şey gündelik faaliyetleri düzenlemektir. İçinizden gelmesini beklemeyin ve size kendinizi iyi hissettirecek bir şeyler yapın. Bu, yoğun tempo içinde mola vermek, sevdiğiniz bir arkadaşınızla ertelediğiniz bir buluşmaya gitmek olabileceği gibi, yataktan daha erken kalkıp kahvaltı etmek de olabilir. Unutmayın, depresyondaki yorgunluk, normal yorgunluktan farklıdır, dinlenerek bu yorgunluk hissinden kurtulamazsınız. Harekete geçmek, daha aktif olmak size kendinizi zinde ve daha az yorgun hissettirecektir.
Beslenme ve uyku düzeninizi toparlamaya gayret gösterin. Öğün atlamamaya, hazır gıdalar yerine taze ürünlerden yapılmış sıcak yemekler yemeye çalışın. Uyku saatlerinize yakın kahve, çay ve eğer içiyorsanız sigara tüketimini mümkün olduğunca bırakın. Bunlar sinir sisteminizi uyararak uykunuz gelse dahi, uykuya dalmanızı güçleştirir. Doktor kontrolünde verilmemiş uyku hapları ya da diğer ilaçlardan uzak durun. Uykuya dalmayı kolaylaştıracağı düşüncesiyle alkol almayın. Gün içerisinde küçük hareketlerle aktivite düzeyinizi artırın, gece uykunuza yardımcı olacağını göreceksiniz.
Sorumluluklarınızı bu dönemde artırmayın, bilinen stres kaynaklarından uzak durun, yaşamınızı değiştirecek kararlar almak gibi.
Tüm bunları yapmaya çalışırken karşınıza çıkacak en büyük engel, depresif düşünme biçimi olacaktır. “Yapsam da ne işe yarayacak”, “çok zor”, “nasıl olsa gene yüzüme gözüme bulaşacak”, hiçbir şey düzelmeyecek” gibi. Kendinizi sık sık bunları düşünürken buluyorsanız şunu da kendinize hatırlatmakta fayda olabilir: bu düşünceler de depresyon belirtisidir ve harekete geçmek, acı verici düşüncelerden uzaklaşmaya yardımcı olacaktır.
NE ZAMAN UZMAN YARDIMI GEREKİR?
Yaşadığınız belirtiler giderek artıyorsa ve şiddetleniyorsa, hayatı kaliteli bir biçimde sürdürmeye engel olacak düzeyde ise, yaşadığınız sıkıntı artık sizi bunaltıyorsa ve intihar bir seçenek gibi görünmeye başladıysa, muhakkak bir ruh sağlığı uzmanından yardım alın. Depresyon üstesinden gelinebilen ve müdahalede iyi sonuçlar elde edilen bir psikolojik sorundur, uzman yardımı almaktan çekinmeyin.
