SELİN YURDAKUL“Bir köy kızının yapacağı her şeyi yaptım, su getirdim, büyükannemle işleri yapmak için çiftliğe gittim, yoksulluğun, fakirliğin ilk elden ne anlama geldiğini gördüm”Yukarıdaki satırların sahibi Okonjo Iwela bugün tüm Dünya’nın dikkatlerini üzerine çeken Dünya Ticaret Örgütü’nün ilk kadın ve aynı zamanda siyahi başkanı oldu.2a9c492e-39c1-402b-a494-75cb8c0827ba-001.jpgHayatı zorluklarla yılmadan mücadele ederek geçen 4 çocuk 3 torun sahibi Okonjo Iwela, memleketi Nijerya’da da “ilklerin kadını” olarak tanınıyor.Nijeryalı kadın aktivisti Josephine Effa-Chukwuma, Okonjo-Iweala’nın kariyerinin Nijerya’da kadınlara ne kadar az saygı gösterildiği göz önüne alındığında çok daha etkileyici olduğunu söylüyor.07de26f0-fd03-4679-875b-ab2814ce592c-001.jpgOkonjo-Iweala, 2006 yılında Independent gazetesindeki demecinde, “Kadınlar daha dürüst, daha açık sözlü, işe daha fazla odaklanma ve işe daha az ego getirme eğilimindedir. Bunun kadınsı bir içgüdü olup olmadığını bilmiyorum, ancak bir ekonomiyi yönetmek bazen bir ev idaresine benziyor” açıklamasında bulunmuştu.SOYGUNCULARA GEÇİT VERMEDİOkonjo-Iweala’nın en belirgin özelliği yolsuzluğa ve kayırmacılığa kesinlikle prim vermemesi… Hatta öyle ki Nijerya’da Maliye Bakanlığı döneminde yolsuzlukları hedef alan reformlarından bunalan petrol şirketleri ondan kurtulmak için 82 yaşındaki annesini kaçırdı. Talepleri ise belliydi; Okonjo Iweala’nın istifa etmesi ve reformları durdurması…Okonjo Iweala boyun eğmedi, talepleri geri çevirdi. Fidyeciler ise annesini beş gün içinde serbest bırakmak zorunda kaldılar. ec29e6c0-8979-4c4b-92e4-7fa9a30788c4-001.jpg“DEDİĞİNİ YAPMAZSAN BAŞIN DERTTE”Kararlı ve idealist tutumuyla öne çıkan Okonjo-Iweala için dört çocuğundan biri olan Uzondinma Iweala yazdığı kitapta annesini şu satırlarla anlatıyor;“Annem çok güçlü bir kadın. İşlerin istediği gibi yapılacağını biliyor ve eğer onun bir işi istediği gibi yapmazsan başın dertte demektir”Okonjo Iweala, gerçek bir liberal ve aynı zamanda ülkesi için Dünya Bankası’ndaki kariyerinden ve dolgun maaşından gözünü kırpmadan vazgeçecek kadar da vatansever biri. Onun bu özelliğini 2003 yılında Dünya Bankası’nda kariyerinin zirvesindeyken ülkesine hizmet edebilmek için görevi bırakmasından anlayabiliyoruz. Ülkesinin ilk kadın Maliye Bakanı olan Okonjo Iweala, diğer mevkidaşları gibi çok sayıda hizmetli ve araç filoları kullanmayı istemedi; kendi yemeğini kendi yaptı eşinden ve çocuklarından ayrı kaldı. Mütavaziliğini bir de onun ağzından dinleyelim;“Zorluklara göğüs gerebilirim. Soğuk zeminde istediğim zaman uyuyabilirim” (2012 yılı BBC röportajı)fe6cfaf0-8e58-4700-841b-2cf582ffa178-001.jpgOkonjo Iweala, 2003-2006 arasında ülkesinde Maliye Bakanı, 2006’da kısa süreliğine Dışişleri Bakanı, 2007-2011’de Dünya Bankası Operasyonlar İcra Direktörü, 2011’de ülkesinde ikinci kez atanan ilk Maliye Bakanı oldu.Uzun yıllar Dünya Bankası’nda çeşitli görevlerde bulunan Okonjo Iweala, artık Dünya Ticaret Örgütü Genel Direktörü ve 1 Mart’ta devralacağı bu görevi 31 Ağustos 2025’e kadar sürdürecek.Peki Okonjo Iweala’nın pandemi krizindeki dünyaya ilişkin ne gibi çözüm önerileri var?İLK UYARI: YOKSUL ÜLKELER KOVİD-19 AŞISI BEKLEMEK ZORUNDA KALMAMALIOkonjo Iweala, buna ilişkin yaptığı ilk açıklamada Kovid-19 aşısının dağıtımında adaletin sağlanmasına vurgu yapıyor ve dünyanın zengin ülkelerini uyarıyor.Okonjo Iweala, zengin ülkelerin vatandaşlarının aşılanırken yoksul ülkelerin vatandaşlarının aşı beklemesini ve bunun uzun yıllara yayılacak olmasını tehlikeli buluyor. Böylece dünyanın hiçbir yerinde insanların güvende olmadığını vurguluyor. BBC’ye demeç veren Okonjo Iweala’nın açıklamaları şu şekilde;"Zengin ülkeler vatandaşlarını aşılarken, yoksul ülkeler aşı için beklemek zorunda kalmamalı. Mutasyonlara karşı her ülke sadece kendi nüfusunu aşılamak için önlemler alırsa hiçbir ülke kendini güvende hissedemez".Küresel ekonomi için önemli bir görev olan Dünya Ticaret Örgütü’nün Genel Direktörü Okonjo Iweala için aşağı yukarı mücadeleci, özgürlükçü, hırslı ve adaletli bir kadın diyebiliriz. Okonjo Iweala’nın bu karakterinin dünyayı etkisi altına alan virüse karşı mücadele ne kadar fark yaratacak önümüzdeki dört yılda hep beraber izleyeceğiz.OKONJO IWEALA’NIN KİTAPLARINgozi Okonjo Iweala’nın Reforme Edilemeyeni Reforme Etmek: Nijerya’dan Dersler (Reforming the Unreformable: Lessons from Nigeria) ve Yolsuzlukla Mücadele Tehlikesi: Manşetlerin Ardındaki Hikaye (Fighting Corruption Is Dangerous: The Story Behind the Headlines) başlıklı iki kitabı bulunuyor. Aynı zamanda Okonjo Iweala’nın başka bir yazarla ortak kaleme aldığı Kadın ve Liderlik (Women and Leadership) kitabı da üst düzey yöneticilikte cinsiyet eşitliği alanında önemli bir çalışma olarak kabul ediliyor.