Kimileri tarafından iş hayatında da akademik alanlarda olduğu gibi stresin iyi bir etki yaratacağı söylense de aslında bu, “İş stresi nedir?” sorusunun yanlış tanımlamalarından kaynaklı olarak yapılan yanlış bir yönlendirmedir.
Çoğu kişi iş stresi için asıl nedenin çalışma koşullarının çalışan için aşırı olmasından ve fazla beklentiden kaynaklandığını kabul eder. Her çalışan aynı psikolojik ve fiziksel özelliklere sahip olmadığı için herkesten aynı derecede performans beklemek kimi zaman yanlış bir tutum olabilir.
Uzun iş saatleri ve yoğun çalışma temposu karşısında hiçbir sıkıntı yaşamayan insanlar olduğu gibi bu durumlarla başa çıkmakta çok zorlanan insanlar da bulunmaktadır. Kısacası, bir kişi için stres kaynağı olan şey herkes için aynı değildir. Bu nedenle, her çalışan ayrı bir şekilde ele alınmalı ve her çalışan için farklı stratejiler belirlenmelidir.
İŞ STRESİ NEDİR?
İşveren tarafından takdir edilme arzusu ya da başarısız olma kaygısı iş stresinin en temel nedenlerindendir. Bir işin gereksinimlerini yerine getirememe korkusuyla da ortaya çıkabilen iş stresi, çalışanın psikolojisi ve fiziksel sağlığı için ciddi sorunlara neden olabilir.
Psikolojik çöküş, anksiyete atakları, panik atak ya da depresyonla sonuçlanabilen iş stresi kişiyi zamanla çeşitli sağlık kuruluşlarına yönlendirebilir. İş stresi sonucu ortaya çıkan duygusal bozukluklar aynı zamanda öfke kontrolünde de yetersizliklere neden olduğu için çalışma ortamında istenmeyen bir gerginlik ortamı oluşabilir. Bu ortam, diğer çalışanları da kötü etkilediği gibi firma performansının da büyük ölçüde düşmesine neden olabilir.
İŞ STRESİ ÖLÇEĞİ NEDİR?
Stres düzeyine göre iş alanları için belirlenen ve iş stresi konusunun tam olarak açıklanmasına yardımcı olmak için kullanılan farklı modeller iş stresi ölçeği olarak adlandırılır. Düşük stresli işler, pasif işler ve yüksek stresli işler olarak ölçeklendirilen iş tanımları, iş yükü ve iş kontrolü arasında kurulan bağlantı ile yapılmaktadır.
İş yükü ve iş kontrolü arasındaki bağlantı işin stres düzeyini belirlemektedir. Yapılan araştırmalar sonucunda, yüksek iş yükü ve düşük iş kontrolüne sahip çalışanlarda stres düzeyi genellikle yüksek olarak gözlemlenmiştir. İş kontrolü yüksek ve iş yükünün düşük olduğu alanlar ise düşük stresli işler olarak adlandırılır. Son olarak; iş stresi ölçeğinde, düşük iş yükü ve düşük iş kontrolü arasındaki bağlantı ise pasif işler için kullanılmaktadır.
İŞ STRESİ HASTALIKLARI BERABERİNDE GETİRİR Mİ?
Elbette iş stresi beraberinde hem fiziksel hem de psikolojik birçok hastalığı getirir. Çünkü stres, insan beyninde vücudun kendini savunması için tepki veren bir sinyal başlatır. Beyin tarafından gelen sinyal ile sinir sistemi uyarılır, nabız hızlanır, solunum düzensizleşir ve kasların gerilmesi için çeşitli hormonlar salgılanır. Bu sinyal insan vücudunun tehdit durumlarına karşı kendisini korumasına yardımcı olur.
Stres anında da aynı şekilde vücut tam olarak bu tepkileri verir. Kısa süreli ve nadir olarak gerçekleşen iş stresi kaynaklı ataklar insanlar için ciddi riskler taşımaz. Ancak, stres halinin sürekli olarak mevcut olması biyolojik sistemin zamanla yıpranmasına ve hasarlar oluşmasına neden olur. Vücudun kendini onarma ve savunma yeteneği ise zamanla körelip ciddi sorunlara neden olabilir. Böylece, kişinin iş stresi hastalıkları ve çeşitli hastalıklarla mücadele etme riski artar.
İŞTEKİ KRONİK STRES KAYNAKLARI NELERDİR?
Strese yol açabilecek iş koşulları ve stres kaynakları oldukça çeşitli olabilir. Çoğu kişi işçi ve çalışma ortamı arasındaki etkileşimin olumsuz sonuçları doğrultusunda iş stresinin oluştuğunu kabul eder.
Dinlenmek için verilen molaların seyrek olması, uzun çalışma saatleri, görevin tamamlanması için verilen yetersiz zaman, kişilerarası etkileşim, yönetim zorbalığı ya da kariyer kaygıları gibi faktörler de işyerindeki kronik stres kaynakları olabilir. Ayrıca kalabalık, gürültülü, hava kirliliğinin çok olduğu alanlar ve ergonomik çalışma ortamının yetersizliği gibi çevresel koşullar da iş stresi kaynaklarından olabilir.
İŞ STRESİ İLE BAŞA ÇIKMANIN YOLLARI NELERDİR?
Sağlık kuruluşlarından destek alınması gerektiği gibi kişinin kendi vücudu için yapacağı çeşitli yöntemler de iş stresi ile başa çıkmanın yolları olarak tanımlanabilir. Düzenli yapılan yürüyüşler, spor, toplu aktiviteler ve gerekli besinlerin alınması iş stresi için etkili çözümlerden olabilir. En önemlisi, doğru nefes kontrolü ve stres anında vücudun en büyük destekçisi olan su ile kişinin kendini rahatlatmasıdır. Yavaş ve dikkatlice içilmesi gereken 1 bardak su ve suyun vücudun çeşitli yerlerine temas ettirilmesiyle anlık bir rahatlama gerçekleştirilebilir.
Vücudu gevşeten bazı bitki çayı çeşitleri de stres anında kişinin daha iyi hissetmesine yardımcı olabilir. Strese iyi gelen bitki çayı olarak adaçayı, biberiye çayı, papatya ve melisa çayı önerilmektedir. Bu bitkilerin özleri doğal olarak sakinleştirici bir etkiye neden olduğu için stresle baş etmede oldukça yardımcı olacaktır.
İŞTE STRES YÖNETİMİ NASIL YAPILIR?
İşte stres yönetiminin en büyük destekçisi düzenli bir uykudur. İş stresinden kaynaklı olarak yaşanan uyku bozuklukları stres boyutunu artırdığı gibi kişinin öfke sorunları ve kaygı yaşamasına da neden olabilir. Stresle baş etme yöntemi ve işte stres yönetimi olarak uzmanlar tarafından öncelikli olarak düzenli bir uyku ve iyi bir dinlenme önerilmektedir.
Kötü düşünceleri zihinden atmaya ve pozitif yaklaşmaya yarayan meditasyon ve yoga çeşitleri de iş stresi ile başa çıkma yöntemi olarak etkili yöntemlerdendir. Vücudunuz ve zihniniz için yapacağınız her türlü dinlenme yöntemi hem performansınızı artırır hem de iş stresi ile baş etmenizde büyük bir destek olur.
İLK İŞ GÜNÜ STRESİ İLE NASIL BAŞA ÇIKILIR?
Heyecanla gittiğiniz bir iş görüşmesinin ardından olumlu bir geri dönüş aldıysanız ve ilk iş gününüz için yine stresli hissediyorsanız öncelikle hiçbir şeyin sizden daha önemli olmadığını unutmamalısınız. İlk iş günü stresi için kendinize bunu hatırlatıp doğru nefes alma metotlarını denemelisiniz. Stres anında çok derin alınan nefes başınızın dönmesine hatta daha kötü hissetmenize neden olabilir. Bu nedenle uzman tavsiyelerini de dikkate alarak doğru nefes alma tekniklerini uygulamalısınız. Yanınızda her zaman içmek için su bulundurmalısınız. Çalışma ortamınızda eğer sizinle beraber çalışan insanlar varsa onlarla doğru ve etkili bir iletişim kurarak içinizi rahatlatıp korkulacak hiçbir şey olmadığının farkına varabilirsiniz.
İŞ BULAMAMA STRESİ İLE BAŞA ÇIKMA YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Özellikle gençlerde sıklıkla görülen ve gelecek kaygısının da neden olduğu iş bulamama stresi iş stresi kadar ciddi bir konudur. İş ararken günlerce süren stres ve negatif düşünceler sonucunda kişi sağlığına ciddi zararlar verebilir.
Hiçbir firmanın kendisini kabul etmeyeceğini düşünen ve nasıl para kazanacağı konusunda oldukça endişeli olan insanlar için iş bulamama stresi ile başa çıkma yöntemleri bulunmaktadır. Bu yöntemler arasında sosyalleşmek, etrafta sizleri negatif etkileyen kişilerden uzak durmak, her ihtimale karşı güçlü kalınması gerektiğini kendinize hatırlatmak, düzenli spor ve egzersiz yapmak ya da pozitif düşüncelere odaklanmak bulunmaktadır.
